معرفی کتاب هفته

خواب ارغوانی (شعر دفاع مقدس)

علی موسوی گرمارودی

سوره مهر، چاپ اول، 1389

شابک: 2-909-506-964-978

قیمت: 2300 تومان

کتاب خواب ارغوانی مجموعه شعر دفاع مقدس می باشد. غزل، مثنوی، قطعه، چکامه، نیمایی و شعر سپید قالبهایی هستند که در این مجموعه اشعار از آنها استفاده شده است.

شعرهایی این مجموعه چنانچه خود نویسنده در مقدمه به آن اشاره کرده است شامل 3 بخش می شود: بخش اول، گزیده ای از شعرهای پیش از انقلاب است که در ایام مبارزه با رژیم (چه پیش از زندان ساواک و چه در زندان و چه در دوران شکل گیری انقلاب) سروده شده اند. و اغلب از تاریخ سرایش پی به زمان آنها می توان برد.

بخش دوم، شعرهای مربوط به شهداست. خواه شهدای دوران شکل گیری انقلاب یا شهدای بعد از انقلاب و خواه شهدای دفاع مقدس یا شهدای محراب و امثال آنها.

و بخش سوم و آخر شعرهایی است که به خود جنگ و دفاع مقدس مستقیم تر پرداخته اند و البته هرسه نوع، شعر دفاع مقدس است.

لازم به یادآوری است که شعرهای این مجموعه براساس نوع قالب تنظیم یافته تا از نوعی نظم برخوردار باشند یعنی همه شعرهای آزاد، در یک جا و همه نیمایی ها در یک جا و ... خلاصه اینکه شعرهای هر قالب در بخش خود آورده شده است.

باغ رنگ، تیرنگ پرطلایی گلبیشه های نور، دشت شهیدان، صدای کبک دری، خواب ارغوانی، غزه، از شهاب با کهکشان، آن سیاووشان، آن جان آبی و سوز و آواز قناری اشعاری هستند که در قالب غزل سروده شده اند و بخش نخست این دفتر را تشکیل می دهند.

خواب ارغوانی

بهار، دیگر از آن گونه یی که دانی نیست

ز روی سبز، خطی شادمان که خوانی نیست

کجایی ای گل خورشید باغسار وطن

که بی تو، طرف چمن جای زندگانی نیست

بجز تو با کفن سرخ و سینه سوزان

شقایقی به چمن رسته ارغوانی نیست...

نویسنده شعر «خواب ارغوانی» را که به چند بیتی از آن در بالا اشاره شد در سوگ شهید باقر اسدی گرمارودی سروده است.

غزل تیرنگ پرطلایی گلبیشه های نور در سال 1357 در سوگ شهید حسین خزعلی که هنگام پایگیری انقلاب در قم شهید شد، سروده شده است که در ذیل به چند بیت از آن اشاره شده است:

آن شاهد حقیقت من، شد شهید و رفت

از تیر، گلخروش رهایی شنید و رفت

چون مرغ شب در این شب دلگیر جانگزای

حسن حق سرود تا زلبش خون چکید و رفت...

بهار خون، گروه ابوذر، جانباز، شهر شهید ما، هویزه، میهن، یاد یاران، آن سلیمان خاطر و دل ما، شهیدان لاله باغ بهشتند، افطار خون و خرمشهر 10 قطعه شعری هستند که در قالب مثنوی سروده شده اند.

نویسنده شعر افطار خون را برای شهید صدیق، سیدعلی اندرزگو سروده است:

ای شهید ظهر بیدار نماز

خونت از محراب حق، جوشید، باز

گشت ما را خون تو اندرزگو

خونت اقیانوس و جان ما سبو

چشمه عشق تو، خورشید وبلور

آب این سرچشمه،‌توحید است و نور

ای بهار سرخ، برپا شو به باغ

از حباب خون، برافروزان چراغ...

ای وطن، استاد عشق و شهید نیشابور نیز سه شعری هستند که در این دفتر در قالب قطعه سروده شده اند.

علی گرمارودی در سال 1365 قطعه استاد عشق را برای شهید ماشاءالله استاد مرتضی معروف به استاد سروده است که در بخشی از آن این چنین می خوانیم:

استاد عشق و عارف روشن ضمیر ما

سردار جانشکاه و سترگ و دلیر ما

در سرفرازی و به زلالی چو آبشار

در اوج سربلندی خود سر به زیر بود

پشمینه پوش خانقاه عشق بود و مهر

تنپوش خلق و خوی وی اما حریر بود ...

عناوین چکامه هایی که در این دفتر سروده شده اند عبارتند از: از آفتاب  دانش و دین، شهید چارمردان، ای صبح صدق، گل همیشه بهار سخنوری سعدی است، ای امام راستان، گوشواره عرش و مدرس

تنها شعر نیمایی این مجموعه سفرنام دارد.

چکامه «ای آفتاب دانش و دین» برای شهید آیت الله مرتضی مطهری در سال 1358 سروده شده است:

پوشید از جهان، رو، خورشید خاوری

افتاد شب به چنبره چرخ چنبری

شامی سیاه چون دل و روی منافقان

شامی چو روزگار سیاه ستمگری...

نویسنده چکامه گوشواره عرض را در سال 1367 در سالروز میلاد مسعود حضرت امام حسن مجتبی(ع) و زیر موشک باران صدام با این مطلع سروده است:

دمید باز گل صبحدم به طرف چمن

رمید شب ز جهان چون ز طرف باغ زغن

این چکامه بطور کامل در مجموعه چکامه های استاد علی گرمارودی بانام سفر به فطرت گلسنگ آمده است.

و بالاخره اینکه؛ باران اخم، ای کاش، اما چگونه زیستن،‌خیال های قطبی، چمران، میرزاکوچک جنگلی، حجله خون، حماسه درخت، صفحه چون سیاه باشد و مردی که آهن از نفسش نرم می شد عناوین اشعار آزاد(سپید) هستند که بخش پایانی کتاب را شامل می شوند. در ذیل به چند نمونه از آنها اشاره شده است:

باران اخم (1365)

از هوا باران اخم می بارد

باران زخم آگین اخم

و جانماز لبخند را

در ایوان خانه، خیس و مچاله می کند

و من، در سرپناه

نمازم را به بلندای قهقهه می خوانم!...

 

اما چگونه زیستن(1359)

زیستن گاهی گلی است

اما هزار گونه تواند بود؛

با ساقه رشید، چو سوسنبر

با دستکی نحیف، چو نیلوفر

گاهی، آفتابگردان است

گه، قاصدکی سرگردان

گاهی گیاهواره گلی ست

یا جلبکی گاهی گلی ست ...