یک آیه قرآن بخوانیم /منحصر به فردترین آیه قرآن

 

بامروری بر پهنه آیات قرآن می توان دریافت که مقوله دعا بسیار مورد عنایت و اهتمام حضرت باری تعالی در این صحیفه همیشه ماناست آنقدر که خداوند برای بیان آن، بهترین اسوب کلام و لطیف ترین شیوه سخن پردازی را به کار می بندد تا ما را به اهمیت موضوع رهنمون شود. در آیه ۱۸۶ سوره  بقره می فرماید:

«وَ إِذا سَأَلَکَ عِبادی عَنِّی فَإِنِّی قَریبٌ أجیب دَعْوَهَ الدَّاعِ إِذا دَعانِ فَلْیَسْتَجیبوا لی وَ لْیؤْمِنوا بی لَعَلَّهمْ یَرْشدون»
«و هنگامى که بندگان من، از تو در باره من سؤال کنند، (بگو:) من نزدیکم! دعاى دعا کننده را، به هنگامى که مرا مى خواند، پاسخ مى گویم! پس باید دعوت مرا بپذیرند، و به من ایمان بیاورند، تا راه یابند (و به مقصد برسند).»

این آیه را می توان منحصر به فردترین آیه قرآن از جهت افاده مضون (دعا)دانست که نشان می دهد خداوند نسبت به بنده ای که به درگاه حضرتش دست به دعا برداشته، نهایت توجه و عنایت را دارد:

یک آیه قرآن بخوانیم;« مسئولیت در برابر خانواده »

خداوند متعال در آیه ۶ سوره تحریم در مورد مسئولیت انسان در برابر خانواده‌اش می‌فرماید:

«یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَکُمْ وَ أَهْلیکُمْ ناراً وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجارَهُ عَلَیْها مَلائِکَهٌ غِلاظٌ شِدادٌ لا یَعْصُونَ اللَّهَ ما أَمَرَهُمْ وَ یَفْعَلُونَ ما یُؤْمَرُون.

اى کسانى که ایمان آورده‏ اید! خود و خانواده خویش را از آتشى که هیزم آن انسان‌ها و سنگ‌ها هستند نگاهدارید.» 

این آیه براى انسان مؤمن خطوط مسئولیت او را ترسیم می‏کند تا او را از چارچوب فردیّت خارج کند و به سوى خواسته‏ هاى انسانى و دینى گسترده سوق دهد، یعنى به آنجا که اندیشیدن براى رهایى و رستگارى دیگران همچون جزئى از مسئولیت او در زندگى به شمار مى‏رود. از ابو بصیر روایت شده است که گفت: از ابو عبد اللَّه- علیه السلام- در خصوص این آیه پرسش کردم که خودم را می‏توانم نگاه دارم و حفظ کنم، اهل خانه‏ ام را چگونه حفظ کنم؟ گفت: «آنان را به چیزهایى فرمان ده که خدا آنان را به آن فرمان داده است، و از چیزهایى بازشان دار که خدا آنها را نهى کرده است، پس اگر فرمان تو را ببرند، آنان را حفظ کرده‏ اى، و اگر نافرمانیت کنند، آنچه را که بر عهده تو بوده است به انجام رسانیده‏ اى».

این موضوع  برنامه‏ اى است که باید از نخستین سنگ بناى خانواده، یعنى از مقدمات ازدواج، و سپس نخستین لحظه تولد فرزند آغاز گردد، و در تمام مراحل با برنامه ‏ریزى صحیح و با نهایت دقت تعقیب شود. به تعبیر دیگر حق زن و فرزند تنها با تامین هزینه زندگى و مسکن و تغذیه آنها حاصل نمی‏شود، مهمتر از آن تغذیه روح و جان آنها و به کار گرفتن اصول تعلیم و تربیت صحیح است.

یک آیه قرآن بخوانیم : «یادی از عاد»

خداوند در سوره احقاف آیه ۲۱ می فرماید:

  اعوذبالله‌من‌الشیطان‌الرجیم

بسم الله الرحمن الرحیم

«وَاذْکُرْ أَخَا عَادٍ إِذْ أَنذَرَ قَوْمَهُ بِالْأَحْقَافِ وَقَدْ خَلَتْ النُّذُرُ مِن بَیْنِ یَدَیْهِ وَمِنْ خَلْفِهِ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا اللَّهَ إِنِّی أَخَافُ عَلَیْکُمْ عَذَابَ یَوْمٍ عَظِیمٍ»
    و یاد کن برادر قوم عاد- هود- را آنگاه که قوم خود را در سرزمین احقاف بیم مى‏‌داد- و پیش از او و پس از او بیم‌‏کنندگان بگذشتند- که جز خداى را نپرستید، که من بر شما از عذاب روزى بزرگ مى‏‌ترسم.

یک آیه قرآن بخوانیم؛ «بی‌نیاز و ستودنی»

خداوند در سوره لقمان آیه ۲۶ می فرماید:

  اعوذبالله‌من‌الشیطان‌الرجیم

بسم الله الرحمن الرحیم

«لِلَّهِ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْغَنِیُّ الْحَمِیدُ»

از آن خداست آنچه در آسمانها و زمین است و خدا بی نیاز و ستودنی است

یک آیه قرآن بخوانیم؛ «ناامیدان از دیدار خدا»

خداوند در سوره یونس آیه ۷ الی ۸ می فرماید:

اعوذبالله‌من‌الشیطان‌الرجیم

بسم الله الرحمن الرحیم

«إَنَّ الَّذِینَ لاَ یَرْجُونَ لِقَاءنَا وَرَضُواْ بِالْحَیاهِ الدُّنْیَا وَاطْمَأَنُّواْ بِهَا وَالَّذِینَ هُمْ عَنْ آیَاتِنَا غَافِلُونَ * أُوْلَـئِکَ مَأْوَاهُمُ النُّارُ بِمَا کَانُواْ یَکْسِبُونَ»

کسانی که به دیدار ما امید ندارند و به زندگی دنیا خشنود شده و بدان آرامش یافته اند و آنان که از آیات ما بی خبرند*به کیفر کارهایی که می کرده اند ، جایگاهشان جهنم است

در تفسیر مجمع البیان آمده است:

اِنَّ الَّذینَ لایَرْجُونَ لِقاءَنا
آن کسانى که فرا رسیدن رستاخیز و دیدار پاداش و کیفر ما را امید نمی دارند و به ثواب مادل نمی بندند… در آیه شریفه به خاطر تجلیل و بزرگداشت روز رستاخیز و پاداش و کیفر خدا در آن روز بزرگ، همه چیز را به ذات پاک خدا پیوند داده و می فرماید: کسانى که دیدار ما را امید نمی دارند و باور نمی کنند….
پاره ‏اى نیز بر آنند که واژه «رجاء» به مفهوم خوف و ترس نیز آمده است؛ از این‏رو ممکن است منظور این باشد که؛ کسانى که از کیفر ما نمی ترسند…
وَ رَضُوا بِالْحَیوهِ الدُّنْیا
و با اینکه این سرا، سراى فنا پذیر و زودگذر است، بر آن دل خوش داشته و همه تلاش و کوشش خود را براى آن نهاده‏اند و به جاى دیگرى امید نمی بندند،
وَاطْمَأَنُّوا بِها
و بدان دل بسته و خود را به آن دلخوش داشته‏اند…
وَالَّذینَ هُمْ عَنْ ایاتِنا غافِلُونَ.
و آن کسانى که از تعمّق در آیات و نشانه‏ هاى قدرت آفریدگار هستى غفلت ورزیده و از این همه راهها و وسایل ورویدادهاى عبرت آموز و تفکر انگیز درس عبرت نمی گیرند و به خود نمی آیند،
اُولئِکَ مَأْویهُمُ النَّارُ بِما کانُوا یَکْسِبُونَ.
همه اینان به کیفر آنچه به دست می آوردند و گناهانى که مرتکب می شدند جایگاهشان دوزخ است.

یک آیه قرآن بخوانیم؛ «آداب صحبت»

خداوند در سوره حجرات آیه ۲ می فرماید:

  اعوذبالله‌من‌الشیطان‌الرجیم

بسم الله الرحمن الرحیم

«یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَرْفَعُوا أَصْوَاتَکُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِیِّ وَلَا تَجْهَرُوا لَهُ بِالْقَوْلِ کَجَهْرِ بَعْضِکُمْ لِبَعْضٍ أَن تَحْبَطَ أَعْمَالُکُمْ وَأَنتُمْ لَا تَشْعُرُونَ»

    ای کسانی که ایمان آورده اید ، صدای خود را از صدای پیامبر بلندتر، مکنید و همچنان که با یکدیگر بلند سخن می گویید با او به آواز بلند سخن مگویید، که اعمالتان ناچیز شود و آگاه نشوید

شأن نزول:

گروهى از طایفه” بنى تمیم” و اشراف آنها وارد مدینه شدند، هنگامى که داخل مسجد پیامبر (صلی الله علیه و آله) شدند، صدا را بلند کرده، از پشت حجره‏ هایى که منزلگاه پیامبر (صلی الله علیه و آله) بود فریاد زدند: “یا محمد اخرج الینا”، اى محمد! بیرون بیا! این سر و صداها و تعبیرات نامؤدّبانه پیامبر (صلی الله علیه و آله) را ناراحت ساخت. هنگامى که بیرون آمد، گفتند: ما آمده‏ ایم تا با تو مفاخره کنیم! اجازه ده تا” شاعر” و” خطیب ما” افتخارات قبیله” بنى تمیم” را بازگو کند. پیامبر اجازه داد. نخست خطیب آنها برخاست و از فضائل خیالى طائفه” بنى تمیم” مطالب بسیارى گفت. پیامبر (صلی الله علیه و آله) به” ثابت بن قیس” – که خطیب انصار و پیامبر بود – فرمود: پاسخ آنها را بده. او برخاست خطبه بلیغى در جواب آنها ایراد کرد، بطورى که خطبه آنها را از اثر انداخت! سپس” شاعر” آنها برخاست و اشعارى در مدح این قبیله گفت که” حسان بن ثابت” شاعر معروف مسلمان پاسخ کافى به او داد. در این هنگام یکى از اشراف آن قبیله به نام ” اقرع” گفت: این مرد خطیبش از خطیب ما تواناتر و شاعرش از شاعر ما لایق تر است، و آهنگ صداى آنها نیز از ما برتر مى‏ باشد. در این موقع پیامبر (صلی الله علیه و آله) براى جلب قلب آنها دستور داد هدایاى خوبى‏ به آنها دادند. آنها تحت تاثیر مجموع این مسائل واقع شدند و به نبوت پیامبر اعتراف کردند. آیات مورد بحث ناظر به سر و صداى آنها در پشت خانه پیامبر (صلی الله علیه و آله) است.

۲- در سال نهم هجرت که” عام الوفود” بود – سالى که هیئتهاى گوناگونى از قبائل براى عرض اسلام یا عهد و قرار داد خدمت پیامبر (صلی الله علیه و آله) آمدند. – هنگامى که نمایندگان قبیله” بنى تمیم” خدمت پیامبر (صلی الله علیه و آله) رسیدند، ابوبکر به پیامبر (صلی الله علیه و آله) پیشنهاد کرد که” قعقاع” (یکى از اشراف قبیله) امیر آنها گردد، و عمر پیشنهاد کرد،” اقرع بن حابس” (فرد دیگرى از آن قبیله) امیر شود، در اینجا ابوبکر به عمر گفت: مى ‏خواستى با من مخالفت کنى؟ عمر گفت: من هرگز قصد مخالفت نداشتم، در این موقع سر و صداى هر دو در محضر پیامبر (صلی الله علیه و آله) بلند شد، آیات فوق نازل گشت، یعنى نه در کارها بر پیامبر (صلی الله علیه و آله) پیشى گیرید، و نه در کنار خانه پیامبر (صلی الله علیه و آله) سر و صدا راه بیندازید.